Selanik 1430 tarihinde padişah II. Murat'ın yönettiği bir Osmanlı ordusu tarafından fethedildi. 15. yüzyıl boyunca kente Anadolu'dan getirilen çok sayıda Türk yerleşti. 1492 yılında Osmanlılar İspanya'dan kovulan Sefarad Yahudilere kapılarını açtıklarında Selanik Yahudilerin yerleşmek için en fazla tercih ettikleri şehir oldu. Selanik 500 yıla yakın bir süre boyunca bir Osmanlı şehri olarak kaldı. Çeşit çeşit Hristiyan, Yahudi ve Müslüman toplumların hep birlikte uyum içinde yaşadığı önemli bir kültür ve ekonomi merkezi haline geldi.
17. yüzyılda Sabetay Sevi tarafında başlatılan Sabetayizm hareketi Selanik'teki Yahudiler arasında çok rağbet buldu. Sabetay Sevi'yi izleyerek Müslüman olan Yahudiler Selânik'te Osmanlı Devleti'nin yenileşme çabalarına büyük katkılarda bulundular. Jöntürk hareketi büyük ölçüde Selanik'te gelişti. Osmanlı padişahı II. Abdülhamit tahttan indirildikten sonra 1909 yılında Selanik'e sürgüne gönderildi. Fakat 3 yıl sonra Selanik Yunanlıların eline geçince İstanbul'a geri gönderilmek zorunda kaldı.
1800'lü yılların sonları ve 1900'lü yılların başlarında Selanik şehrin etnik yapısı:Yil Toplam nüfus Yahudiler Türkler Yunanlar Bulgarlar Romanlar Diğer gruplar
1890[2] 118.000 55.000 26.000 16.000 10.000 2.500 8.500
1913[3] 157.889 61.439 45.889 39.956 6.263 2.721 1.621
Yunanistan dönemi [değiştir]
1912'de Balkan Savaşları sonunda şehir Yunanistan yönetimine geçti. Osmanlı orduları, şehri Yunan çetelerine savaşmadan, ancak şehirdeki Türklerin can güvenliğinin sağlanması koşuluyla bıraktılar. Osmanlı Ordusu'nun Selanik'te bulunan kuvvetleri de silahlarını Yunan çetelerine teslim ettiler. Ancak Yunan çeteleri şehri teslim aldıkları günün gecesi kentte yaşayan pekçok Türkü, aralarında Osmanlı askerleri de bulunmak üzere katletmişlerdir. Şehrin simgesi olan Osmanlıların inşa ettiği Beyaz Kule sembolik bir vaftiz işleminden geçerek beyaza boyandı. O günden beri Beyaz Kule adıyla anılan bu yapının beyaz boyaları zamanla aşınıma uğradı ve eski rengini tekrar kazandı.
1917 yılında çıkan büyük bir yangın şehrin Türk bölgesini neredeyse tamamen yok etti. 1924 nüfus mübadelesi sonunda şehirde geride kalan bütün Türkler Türkiye'ye göç etmek zorunda bırakıldı ve Anadolu'dan gelen Rum göçmenler giden Türklerin yerini aldı. Kısa bir süre içinde şehrin nüfus yapısı tamamen değişti. Yunanlılar Selanik'te azınlıktayken kısa bir süre içinde ezici bir çoğunluk haline geldiler. Böylece Selanik'in Osmanlı-Türk kültüründe oynadığı rol son bulmuş oldu. Atatürk 10. Yıl Nutku'nda "Keşke Selanik'i de misak-ı milli sınırları içerisine alabilseydik" diyerek kentin Türkler için önemini vurgulamıştır.
Thermaic - Selanik
Selanik'te Osmanlı döneminden kalma bir sokak
Kısa bir süre içinde camilerin minareleri yıkıldı. Bazı cami ve sinagoglar kiliseye çevrildi. Eski Osmanlı evleri bakımsızlıktan yok oldu. Kentin geçmişiyle bağlantısı kesilerek modern(!) bir Avrupa şehri haline getirildi.
İkinci Dünya Savaşında neredeyse tüm Sefarad Yahudi cemaati (50.000 kişi) Alman Nazi işgalcileri tarafından toplama kampına yollanıp öldürüldü. Böylece Osmanlıdan kalma son eski ve köklü ve bir cemaat yok edilmiş oldu.
Selanik, 1997'de Avrupa kültür başkenti seçildi.
İklim [değiştir]
Selânik Akdeniz İklimine sahiptir. Şehrin kuzeyi Balkan iklimi etkisi altında kaldığı için kışlar daha soğuk geçer.Ay Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık
En Yüksek [°C] 9 10 13 18 23 28 31 30 26 21 14 10
En Düşük [°C] 1 2 5 7 12 16 18 18 15 11 6 2
Yağış (mm) 40 38 43 35 43 30 22 20 27 45 58 50
Sıcaklık rekoru [°C] 20 22 25 31 36 39 42 39 36 32 27 26
19. yüzyılda Selanik'teki müslüman mahalleleri [değiştir]
Selanik (1882)
Altın kapı (Vardar cad., 1867)
Bahçe Çiftlik (1909)
Alatini Köşkü (Sürgün edilen II. Abdülhamit'in kaldığı köşk)
Hacci M'ümin (Köşk),
Suluca,
Kale: (Divan, Orta Mescid, Eski Cami'i Şerifi ya da Camii Atik, Bubara)
İki Şerife (Gazi Hüseyin Bey),
Mes'ud Hasan
Astracı
Tarakçı
Mu'id Allaeddin (Çınarlı)
Musa Baba
Yakub Paşa
Eski Saray
İshak Paşa
Pıntı Hasan
Ahmed Subaşı
Kazzaz Haccı Musa (Yeni Kapı)
Kazzaz Haccı Mustafa (Horhor Su)
Haccı İskender
Haccı İsmail
Cezari Kasım Paşa
Yahya Balı
Yılan Mermer
Şehabeddin
Kara Haccı
Sinancık
Kasımiye
Hoca Burhan
Hayreddincik
Ali Paşa
Koca Kasım Paşa
Porta Kapı
Sarı Hatib
Balat
Kâtip Musliheddin
Abdullah Kadı
Haccı Hasan
Gülmezoğlu
Kara Haccıoğlu
Hamza Beğ
Sinan Paşa
Sulu Paşa
Timurtaş
Debbağ Hayreddin
Akçe Mescid
[4]
Selanik doğumlular [değiştir]
Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938), Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu.
Rasim Haşmet Bey 1880- 1918 şair, yazar ve yayıncıdır.
Nazım Hikmet (1901-1963), şair ve yazar.
Cavit Bey (1875-1926), İttihat ve Terakki liderlerinden, II. Meşrutiyet döneminde Maliye Nazırı.
Zekeriya Sertel (1890-1980), yazar ve yayımcı
Ahmet Emin Yalman (1888-1972), Gazeteci ve yazar
Munis Tekinalp (1883-1961), İttihat ve Terakki liderlerinden, Türkolog
Şükrü Naili Gökberk(1876-1936), Kurtuluş Savaşı komutanlarından
Süleyman Sırrı Bey, (1874-1925), milletvekili ve Bayındırlık Bakanı
Nuri Yamut (1890-1961), Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 6. Genelkurmay Başkanı
Salih Omurtak (1889-1954), Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 4. Genelkurmay Başkanı
Afet İnan (1908-1985), Türk tarihçi ve sosyoloji profesörü
Refet Bele (1881-1963), İçişleri Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Kurtuluş Savaşı komutanı asker ve politikacı.
Evrenosoğlu Rahmi Arslan (1874-1947), I. Dünya Savaşı döneminde Osmanlı Devletinin İzmir Valisi
Hasan Tahsin (1888-1919), Kurtuluş Savaşı'nda Yunanlı işgalcilere ilk kurşunu atan gazeteci
Cahit Uçuk (1909-2004), Hikaye ve roman yazarı
Şefik Hüsnü (1887-1959), TKP kurucularından siyaset adamı
Macit Gökberk (1908-1993), Felsefeci ve dil yalımcısı
Cahit Arf(1910-1997) Matematikçi.
Yakup Ağa , Barbaros Hayrettin Paşa'nın Babası
Evrenos Gazi
İsmail Hakkı Bursevi ,büyük mutasavvıf, şair, tefsirci, dilci ve mütercim
Kardeş kentler [değiştir]
Selanik'in diğer kardeş şehirleri şunlardır: Hartford, Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri, 5 Mayıs 1962[5]
Filibe, Bulgaristan, 27 Şubat 1984
Melbourne, Avustralya, 19 Mart 1984[6]
Limasol, Kıbrıs, 30 Haziran 1984
Leipzig, Saksonya, Almanya, 10 Ekim 1984
Bologna, İtalya, 20 Ekim 1984
Bratislava, Slovakya, 23 Nisan 1986
Köln, Kuzey Ren-Vestfalya, Almanya, 3 Mayıs 1988
San Francisco, Kaliforniya, Amerika Birleşik Devletleri, 6 Ağustos 1990[7]
Nice, Fransa, 20 Mart 1992
İskenderiye, Mısır, 12 Haziran 1993
Tel Aviv, İsrail, 24 Kasım 1994
Tiencin, Çin Halk Cumhuriyeti, 4 Mart 2002
Köstence, Romanya, 5 Temmuz 1988
Akhisar, Türkiye, 25 Ağustos 1988
Saint Petersburg, Rusya Federasyonu, 2003
Siraküza, İtalya, 18 Mart 2007
Venedik, İtalya, 17 Haziran 2003 |
|
 |
|